Τα σύγχρονα δημοκρατικά πολιτεύματα είναι αντιπροσωπευτικά. Η εξουσία σε αυτά ασκείται από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους των πολιτών. Αντίθετα, η αθηναϊκή δημοκρατία των κλασικών χρόνων ήταν άμεση δημοκρατία. Κύρια χαρακτηριστικά της ήταν η κυριαρχία των πολιτών και η πολιτική ισότητα. Όλοι οι Αθηναίοι πολίτες (άνδρες από γονείς ελεύθερους Αθηναίους, και οι οποίοι είχαν ολοκληρώσει τη στρατιωτική εκπαίδευση των εφήβων) δικαιούνταν και είχαν υποχρέωση να συμμετέχουν με ίσα δικαιώματα στην εκκλησία του Δήμου, (ο Δήμος στις επιγραφές), τη συνέλευση δηλαδή των Αθηναίων πολιτών. Στις συνεδριάσεις της αποφάσιζαν με ψηφοφορία για όλες τις δημόσιες υποθέσεις. Και οι αποφάσεις τους αυτές, τα ψηφίσματα, είχαν ισχύ νόμου.

Προκειμένου να γίνει δυνατή η συμμετοχή όλων των πολιτών, ακόμα και των πιο φτωχών, στην διαχείριση των δημοσίων θεμάτων και στην ανάληψη αξιωμάτων, η Αθηναϊκή δημοκρατία εφάρμοσε από τα μέσα του 5ου αι. π.Χ. συγκεκριμένα μέτρα. Ένα ήταν η χορήγηση μισθού, τον οποίο θέσπισε αρχικά ο Περικλής για τους δικαστές στο δικαστήριο της Ηλιαίας (ηλιαστικός μισθός). Αργότερα, μισθός δινόταν επίσης στους βουλευτές, αλλά και στους συμμετέχοντες στις συνελεύσεις της εκκλησίας του δήμου ως αποζημίωση για τις ημέρες που αφιέρωναν για την άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων τους.

Πληροφορίες για τη διαδικασία της κλήρωσης μας δίνει ο Αριστοτέλης στο έργο του Αθηναίων Πολιτεία . Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη εξαίρεση από την εφαρμογή της κλήρωσης για την επιλογή των αρχόντων γινόταν για τους δέκα στρατηγούς, τον ταμία των στρατιωτικών, τους ταμίες των θεωρικών και τον επιμελητή των κρηνών. Επίσης για αξιωματούχους όπως ο σωφρονιστής, ο κοσμητής, οι δάσκαλοι και οι παιδοτρίβες των εφήβων, οι οποίοι αναλάμβαναν την στρατιωτική κυρίως εκπαίδευση των νέων. Οι άρχοντες αυτοί εκλέγονταν με ψηφοφορία δια ανατάσεως της χειρός (χειροτονία).